اشتباهات رایج یک سرمایه‌گذار مبتدی
هر سرمایه‌گذار مبتدی در ابتدای کار اشتباهاتی نیز انجام می‌دهد که آگاهی از این اشتباهات رایج برای هر معامله‌گری الزامی است.
می‌توان گفت که آگاهی از این اشتباهات مهم‌ترین بخش از یک برنامه موفق در سرمایه‌گذاری است. تکرار اشتباهات رایج برای هر سرمایه‌گذار مبتدی نشان‌دهنده این است که بزرگ‌ترین دشمن این دسته از سرمایه‌گذاران خود آن‌ها هستند.
۱- نداشتن برنامه مشخص برای سرمایه‌گذاری در بورس
سرمایه‌گذار مبتدی در ابتدای کار باید برنامه مشخصی برای سرمایه‌گذاری خود در نظر بگیرد تا هم از اشتباهات احتمالی جلوگیری کند هم در آینده بتواند تصمیم‌های خود را در قالب همین برنامه شکل دهد. هر معامله‌گر برای طراحی برنامه سرمایه‌گذاری به چند عامل اصلی و اساسی باید توجه کند:
افق زمانی
میزان ریسک‌پذیری
میزان وجه قابل سرمایه‌گذاری
میزان افزایش احتمالی سرمایه‌گذاری در آینده
توجه به این مسائل برای هر سرمایه‌گذار مبتدی الزامی است تا ضمن کم کردن اشتباهات از نحوه عملکرد خودآگاهی داشته باشد و بداند تحمل پذیرش چه مقدار از نوسان‌های بازار را دارد.
اگر به‌طورمعمول در نظر بگیریم، هر سرمایه‌گذار مبتدی ۲۰ خطای رایج را انجام می‌دهد مهم است که بداند برای هر خطا چه میزان مبلغی حاضر است هزینه کند؟
به‌طور مثال اگر یک سرمایه‌گذار مبتدی برای هر سهام مبلغ ۱۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری کند، هر خطای شخص سرمایه‌گذار حدود ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد و اگر او بر روی هر سهام ۵۰۰ هزار تومان سرمایه‌گذاری کند هر خطای سرمایه‌گذار حدود ۲۵ هزار تومان خواهد بود.
پس مهم است برای هر سرمایه‌گذار مبتدی در اول کار سرمایه بسیار کمی وارد بورس کند تا ضمن یادگیری و درس گرفتن از اشتباه کشنده در سرمایه‌گذاری، مبلغ بسیار کمی برای هر خطا هزینه کند.
۲- سرمایه‌گذاری بر روی یک سهم خاص به‌جای سبدی از انواع اوراق بهادار
برای یک سرمایه‌گذار مبتدی سرمایه‌گذاری بر روی یک سهم خاص نسبت به سرمایه‌گذاری در یک شرکت سرمایه‌گذاری یا صندوق سرمایه‌گذاری مشترک ریسک به‌مراتب بالاتری به همراه خواهد داشت.
هر سرمایه‌گذار بهتر است سرمایه خود را بر روی سبد متنوعی از انواع اوراق بهادار و شیوه‌های متفاوت سرمایه‌گذاری متمرکز کند.
در غیر این صورت در مقابل نوسان‌های یک نوع خاص از اوراق بهادار یا بخش خاصی از اقتصاد به‌شدت، بی‌دفاع خواهد شد. البته نباید مفهوم تنوع شرکت‌ها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری را با تنوع سبد اوراق بهادار اشتباه گرفت.
ممکن است یک سرمایه‌گذار در چند صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری کرده باشد اما متوجه نباشد که همه این صندوق‌ها در چند صنعت مشابه و حتی بر روی چندگونه خاص از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
از سوی دیگر هم باید به خاطر داشت که تنوع بیش‌ازحد هم می‌تواند برای یک سرمایه‌گذار مبتدی باعث بروز خطاهای زیادی بشود زیرا تنوع زیاد تمرکز را از سرمایه‌گذار مبتدی خواهد گرفت.
درهرحال بهترین شیوه ممکن حفظ تعادل در سرمایه‌گذاری است تا بتواند ضمن طی کردن یک‌راه درست و اصولی از اشتباهات رایج هم جلوگیری کند.
۳- سرمایه‌گذاری بر روی سهام بورس به‌جای سرمایه‌گذاری بر روی شرکت
سرمایه‌گذاری برای یک سرمایه‌گذار مبتدی قمار نیست و نباید مانند یک بازی بردوباخت به آن نگاه کرد.
سرمایه‌گذاری پذیرش ریسک معقول باهدف تأمین مالی یک بنگاه اقتصادی معین است ریسکی که درصد اشتباهات یک سرمایه‌گذار مبتدی را تا حد ممکن کاهش دهد.
ریسک کردن بر روی بنگاهی که به نظر سرمایه‌گذار این توانایی را دارد که در بلندمدت به رشد مثبتی دست یابد. برای رسیدن به این هدف، بهتر است دست‌به‌کار تحلیل بنیادی ویژگی‌های شرکت یا صنعت موردنظر شوید و نه بررسی تغییرات روزانه قیمت سهام شرکت.
خرید یک سهم خاص تنها بر اساس جو بازار یا علاقه شخصی شما نسبت به محصولات تولیدی شرکت، بهترین راه برای یک سرمایه‌گذار مبتدی است تا هم یک اشتباه خیلی مهم انجام دهد هم پول خود را دور بریزد!
۴- خرید در بالاترین قیمت / گران خریدن
نخستین گام ورود به بازار سرمایه برای یک سرمایه مبتدی خرید در پایین‌ترین قیمت ممکن و فروش در بالاترین ممکن است. پس چرا برخی از سرمایه‌گذاران مبتدی و غیر مبتدی بلعکس عمل می‌کنند؟
دلیل اصلی این است که این سرمایه‌گذاران به گذشته سهم نگاه می‌کنند. بسیاری از سرمایه‌گذاران روی دسته یا گونه‌ای از دارایی‌ها که طی یکی دو سال گذشته عملکرد خوبی داشته‌اند سرمایه‌گذاری می‌کنند و استدلالشان این است که چون عملکرد دارایی موردنظر درگذشته خوب بوده است در آینده نیز خوب خواهد بود.
این اشتباهی است که خیلی از سرمایه‌گذاران مبتدی انجام می‌دهند اما این فرضیه کاملاً اشتباه است چه اطمینانی وجود دارد که یک شرکت همیشه روند خوب خود را ادامه دهد؟
گران خریدن و ارزان فروختن شیوه افرادی است که برنامه مشخصی در ذهن ندارند و فقط به تحرکات بازار واکنش نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاری این افراد به‌جای اینکه راهبردی باشد تاکتیکی است و پر از اشتباه و خطاست.
یکی از اشتباهات رایجی که سرمایه‌گذاران مبتدی انجام می‌دهند این است که‌موج بازار را دنبال می‌کنند برخی از سهام موجود در یک دوره کوتاه‌مدت رشد می‌کنند و بسیاری از سرمایه‌گذاران مبتدی را در اوج قیمت به‌سوی خود می‌کشند که باعث گران خریدن سرمایه‌گذار می‌شود. یک سرمایه‌گذار مبتدی باید همیشه سعی کند به عملکرد آینده سرمایه‌گذاری موردنظر خود نگاه کند نه وضعیت آن درگذشته.
۵- فروش در پایین‌ترین قیمت / ارزان فروختن
سوی دیگری از خطاهای رایج یک سرمایه‌گذار مبتدی ارزان فروختن است. بسیاری از سرمایه‌گذاران مبتدی تا زیان شان جبران نشود حاضر به فروش سهام خود نیستند.
غرور این سرمایه‌گذاران اجازه نمی‌دهد که قبول کنند اشتباه کرده‌اند و سهامشان را به قیمت بالایی خریده‌اند اما سرمایه‌گذاران باهوش، واقعیت را می‌پذیرند و به‌سرعت جلوی ضرر بیشتر را می‌گیرند.
هر سرمایه‌گذار مبتدی باید بداند که همه سرمایه‌گذاری‌ها به سود ختم نمی‌شود. حتی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای هم همیشه موفق نیستند پس مهم این است وقتی اشتباه کرده‌اید به کمترین ضرر خارج شوید.
کمترین ضرر به این معنی است که وقتی یک سرمایه‌گذار مبتدی Beginner Investor فهمید اشتباهی انجام داده است به‌سرعت از آن سهم خارج شود و منابع موردنظر در سرمایه‌گذاری دیگری به جریان گذاشته شود.
۶- زیرورو کردن سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده
یک سرمایه‌گذار مبتدی یا حرفه‌ای، هر چه کمتر سرمایه‌گذاری انجام‌شده خود را جابه‌جا کند هم از اشتباهات جلوگیری می‌کند هم درنهایت سود بیشتری نصیبش می‌شود.
مطالعه انجام‌شده دو تن از استادان دانشگاه کالیفرنیا بر روی بیش از ۶۴ هزار نفر از سرمایه‌گذاران یک موسسه بزرگ کارگزاری، طی سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶، ۱۷ درصد سود سالانه نشان می‌دهد.
که این افراد بدون در نظر گرفتن هزینه معاملات، ۷۰ درصد بالاتر از میانگین بازار سرمایه‌گذاری داشته‌اند؛ اما هنگامی‌که هزینه معاملات محاسبه می‌شود، سود حاصل از ۱ درصد پایین‌تر از میانگین بازار، بوده است.
برای یک سرمایه‌گذار خرید و نگهداری سهم بهتر از خریدوفروش مکرر آن است و باعث شدن ایجاد خطاهای که در سرمایه‌گذاری رخ می‌دهد می‌شود.
۷- کافی دانستن اخبار بازار بورس در رسانه‌ها
یکی دیگر از اشتباهات رایج سرمایه‌گذاران مبتدی این است که به مطالعه و گوش کردن به اخبار رسانه‌ای همگانی اکتفا می‌کنند و هیچ ارتباط حرفه‌ای با مشاوران کارکشته سرمایه‌گذاری ندارند که این کار چیزی جز بروز خطاهای رایج برای سرمایه‌گذار مبتدی، عاید نمی‌شود.
حتی زمانی که یک سرمایه‌گذار فکر می‌کند یک خبر دست‌اولی پیداکرده است و می‌تواند با استفاده از آن پرتفوی خود را رونق بدهد باید بداند که همیشه با سرمایه‌گذاران حرفه‌ای طرف است که هرکدام چندین نفر تحلیل‌گر خبره را به استخدام خود درآورده است.
سرمایه‌گذاران حرفه‌ای موفق، اطلاعات خود را از چندین منبع موثق گردآوری می‌کنند و پیش از تصمیم‌گیری، راجع به سرمایه‌گذاری موردنظر خود اطلاعات موجود رو به‌دقت بررسی می‌کنند.
این کار باعث به حداقل رسیدن خطاهای سرمایه‌گذاری می‌شود و یک سرمایه‌گذار موفق باید این روند را پیگیری کند و فقط به اخبار بسنده نکند.
اگر یک سرمایه‌گذار مبتدی فکر کند خبری که به دست آن رسیده است کاملاً دست‌اول است و هیچ‌کس دیگری از آن خبر ندارد کاملاً در اشتباه است. خبری که به گوش شما رسیده است ممکن است به گوش بقیه هم رسیده باشد و تا همین لحظه تأثیر خود را روی قیمت گذاشته باشد.
بسنده کردن به اخبار چیزی جز بروز خطا و اشتباه چیزی برای سرمایه‌گذار مبتدی ندارد.
۸- پرداخت بیش‌ازاندازه هزینه و کارمزد بابت خریدوفروش
یک سرمایه‌گذار مبتدی Beginner Investor باید پیش از گشایش حساب نزد کارگذار و گرفتن کد بورسی از هزینه‌هایی که بابت انجام معاملات از سرمایه‌گذار گرفته می‌شود معطل باشد و این هزینه‌ها را در محاسبت خود لحاظ کند.
این هزینه‌ها از قبیل هزینه‌های مدیریت پرتفوی و کارمزد پرتفوی و کارمزد معاملات می‌باشد. لحاظ نکردن این هزینه‌ها گاها باعث ایجاد اشتباهاتی می‌شود و شخص سرمایه‌گذار مبتدی رو با مشکل مواجه می‌کند.
۹- انتظار نامعقول از بازار بورس
همیشه در زمان وجود حباب قیمت‌ها در سطح بازار، سرمایه‌گذاران مبتدی را می‌بینیم که صبر خود را از دست می‌دهند و گاها اشتباهاتی انجام می‌دهند و ریسک بیش‌ازاندازه ای را متحمل می‌شوند. داشتن صبر و همچنین یک دید بلندمدت نسبت به سرمایه انجام‌شده بسیار مهم است.
یک سرمایه‌گذار مبتدی Beginner Investor نباید به عوامل بیرونی اجازه دهد تأثیر نامطلوبی بر روی تصمیم‌گیری او داشته باشد و نباید اسیر جو موجود شود. این اسیر شدن باعث ایجاد اشتباهات در سرمایه‌گذاری می‌شود که ممکن است قبلاً انجام داده باشید.
یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای همیشه می‌تواند با مقایسه عملکرد پرتفوی موردنظر با شاخص‌های پایه به انتظاری معقول دست یابد و خطاها را کاهش دهد.
۱۰- سهل‌انگاری و بی‌توجهی به روش سرمایه‌گذاری در بورس
سرمایه‌گذاران مبتدی چون نمی‌دانند از کجا و چگونه سرمایه‌گذاری را شروع کنند، از آغاز کار طفره می‌روند یا دل به زیان سرمایه‌گذاری‌های قبلی یا رشد منفی بازارهای سهام، از سرمایه‌گذار جدید سرباز می‌زنند.
که خود یک اشتباه رایج سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذار باید در هر وضعیتی تمام تمرکز خود را بر روی کار بگذارد و بعد از سنجیدن شرایط بازار سرمایه‌گذاری کند و فقط و فقط طبق طرح و برنامه خود پیش برود پرتفوی خود را بررسی کند و از مطابقت آن با برنامه موردنظر مطمئن شود.
۱۱-ناآگاهی از قدرت واقعی تحمل ریسک در معاملات
اولین نکته‌ای که هر سرمایه‌گذار مبتدی باید بداند این است که سرمایه‌گذار بدون ریسک وجود ندارد تمام سرمایه‌گذاری‌ها با ریسک است فقط درصد آن متفاوت است که عوامل زیادی این درصد را دستخوش تغییراتی می‌کند مانند سن فرد، خصوصیات اخلاقی فرد و…
با اندازه‌گیری تأثیر احتمالی مبلغ مشخصی از زیان مالی، بر وضعیت کلی پرتفوی و روح و روان شخص می‌توان اشتیاق آن را به پذیرش ریسک تعیین کرد به‌طورکلی می‌توان گفت هر چه اهداف بلندمدت‌تر باشد سرمایه‌گذار مبتدی باید پذیرای ریسک بیشتری باشد.
به‌هرحال هر سرمایه‌گذار مبتدی برای تعیین میزان ریسک‌پذیری خود نیازی نیست که منتظر کاهش ناگهانی ارزش دارایی‌های خود باشد هر فرد باید دست‌به‌کار شود و میزان ریسک‌پذیری خود را با توجه به وضعیت روحی و اخلاقی خود تعیین کند.
